Ni Leonilyn C. Palaran
Namamatay ang Pilipinas sa tuwing hindi natin inaalagaan ang kanyang likas na yaman.
Namatay ang Pilipinas nang pinabayaan nating maka-apekto sa ating kaugalian ang masasamang katangian ng kultura ng mga mananakop na dayuhan.
Namatay ang Pilipinas nang kinukurakot ng mga pulitikong Pilipino ang edukasyon para sa bagong Kabataan.
Namatay ang Pilipinas nang ikahiya ito at ipinagsigawan sa buong mundo ang sirang katangian nito sa buong mundo ng mga taong inaruga at pinasilong nito.
Wala nang matitira sa Pilipinas higit pa kung wala na ito. Ngayon pa lamang ay ramdam na natin ang bagsik ng ganti ng inang kalikasan sa simpleng pagsikat ng araw ay maaari kang mag kakanser, sa simpleng pag-ulan ay bumabaha agad sa Metro Manila. Masagana sa Likas na yaman ang Pilipinas bago pa man dumating ang mga Espanyol sa Pilipinas ay hinangad na ng mga ito ang ating kalikasan sa paniniwalang dito nila matatagpuan ang Moluccas o ang lupain ng mga pampalasa upang maging rekado sa kanilang mga putahe. Noon ay itinuturing na mahal ang halaga ng mga pampalasa. Sa katunayan, dito sumikat si Peter Piper o Pierre Poivre na isang horticulturist.Sa paghahangad ni Peter Piper na maging mura para sa mga ordinaryong mamamayan ang pampalasa ay pinakyaw niya ang mga pampalasa sa mga pamilihan, pinalago sa kanyang halamanan at ipinamahagi sa mga mamamayan.
Gayun din, bago pa man dumating ang mga kastila ay nakikipagkalakal na ang ating mga ninuno ng perlas sa mga dayuhan mula sa katimugang bahagi ng ating bansa, ang Sulu. Naging tanyag ang Sulu sa mga mangangalakal mula sa Borneo, Kambodya, Tsina , Haba at Sumatra. Hindi ko nga rin akalain na ganito pala kayaman ang Pilipinas kung hindi lamang sa pagbabasa ko ng libro ng kasaysayan ni G. Teodoro A. Agoncillo. Nakakalula palang dati ay tinitingala tayo ng ibang bansa pagdating sa yamang mahuhugot natin mula sa ating mga lupain idagdag mo pa iyan ang Spratly’s group of isle. Kung sabagay, noong panahon ni Panguong Marcos ay nagkaroon din tayo ng masagananang ani ng mga bigas at ini-export pa natin sa bansang tulad ng Vietnam na kagagaling lang sa giyera. Bago pa man ito, sa Panahon ni presidente Diosdado Macapagal ay nagkaroon ng kakulangan sa ani ng bigas ngunit umangat ang ating bansa sa termino ni P.Marcos. Subalit kung titinignan mo ang kasalukuyang sitwasyon, bakit nagkaganoon? Tayo na ngayon ang nagpapa-import ng bigas dahil sa sinasabing kakulangan ng mga lupang sakahan, binhi, magasaka at pananalasa ng sama ng panahon. Tila ang bansa ng Vietnam na giniyera ng amerika 25 taon na kamakailan lamang ay higit na maunlad higit pa sa ating bansa na tila lalong nalulugmok sa dusa na ginyera 5 dekada na ang nakararaan. Tila mabagal ang pag-usad,subalit kung nakaya natin noon, bakit hindi natin gawing posible muli ngayon?
Idinadahilan ng ilan na mahirap na itong gawing makatotohanan sapagkat malupit na ang hagupit ng inang kalikasan. Paanong hindi lulupit, eh kung makaputol ng puno sa kagubatan at makapagmina ay walang habas ilegal, basta kumita lamang ng salapi, bahala na ang evacuation center kapag bumagyo kinabukasan. Kung magiging responsible lamang sana tayo sa ating kapaligiran, kung nagnanais tayong bumuti ang pamumuhay sa ating pamayanan, tayo’y magkakaisa sa muling pagbuhay sa namatay nitong kalikasan.
Wala nang natirang Pilipino sa Pilipinas. Ang iba ay umaalis, karamihan nama’y ikinahihiya ang lahing kanilang pinagtubuan. Hindi raw sila Pilipino at patuloy ang pagyakap sa kultura ng ibang bansa gayung sila ay ang inaayawan na nito. Narito sa Pilipinas ang giyera. Pilipino laban sa Pilipino, naguungasan, mga ipokrito, hindi patriotiko. Nawa’y mawala na sa Pilipinas ang mga Pilipino subalit hindi pagka-Pilipino ang tumubo sa kaisipan nang sa gayon ay hindi na nasasaktan ang bansang kanilang sinilangan .Sila ay yaong isinuka na ang kanilang nasyonalismo, naumay na sa sistemang papogian ng mga pulitiko at sawa na sa hatakan pababa ng kapwa nila Pilipino. Kung tayo-tayo mismo ang magsisiraan sa tuwing nakikita natin na umuunlad ang isa nating kababayan, bakit hindi natin asikasuhin ang ating sarili para tayo rin ay umunlad at ipagmalaki ng bansang Pilipinas?
Higit pa sa ating pamilya, ang bansang ito ang nag-aruga sa atin noong tayo ay musmos pa lamang. Kung wala ang mga mamamayan nito ay hindi maaaring maging buo ang ating pagkatao. Kung wala ang kalikasan nito ay mahihirapang tayong maghanap ng paghuhugutan ng makakain sa araw-araw nating mamuhay. Kung wala ang mga taong nagturo sa atin upang mabuhay ng mapayapa sa bansang ito ay hindi lalago ang ating kaisipan ukol sa mundo.
Subalit halos lahat ng bihasa sa iba’t ibang larangan ay nangingibang bansa kaya naman ang mga natitira ay yaong mga wala pang kasanayan at wala nang natira upang magturo sa kabataang dapat sanayin upang maging produktibong mamamayan. Walang masama sa paghahangad ng pansamantalang mangibang bayan. Aminin mo man o hindi, lahat tayo ay naghahangad na umunlad sa aspetong pinansyal para sa ating pamumuhay. Oo, may pag-asang umunlad dito sa Pilipinas subalit matatagalan lalo pa sa mga hindi gaanong mataas ang edukasyong nakamtan samantalang kung ikaw nga naman ay mangingibang bayan ay mas malaki ang sweldo kahit ikaw ay domestic helper lamang. Walang masama kung ikaw ay isang OFW na naghahangad ng pag-unlad para sa iyong pamilya ang mahalagang anggulo ng pangingibang bayan ay maiambag ng mga ito ang kanilang natutunan sa mga naging karanasan at pakikisalamuha mula sa ibang lahi. Maaaring makasagap tayo ng kultura ng ibang bansa. Ngnit wala namang masama kung makakuha man tayo ng kulura at kaugalian ng ibang lahi sa katunayan, maaaring sa panggagaya ay makabuo ng bagong malikhaing kultura. Subalit marapat pa rin nating alalahanin na higit na mahalaga ang pamantayan ng mga Pilipino para sa mabubuting kaugalian natin
Hindi lahat ng tao ay nabibigyan ng pagkakataon para sa isang matinong edukasyon. Sa ating bansa, ang edukasyon ay opurtunidad para sa may sapat na salapi, para sa may mga nakatayong paaralan sa kanilang pamayanan. Kung minsan, nakakainis ang sistema ng pagbibigay ng budget para sa edukasyon ng ating bansa. Isa sa matibay na patunay nito ay ang budget cut noong nakaraang taon kung saan higit na malaki ang halaga na nakukuha ng militar subalit kapag tinanong mo ang mga sundalo na ipinadadala sa mga liblib na lugar at nagbubuwis ng buhay ay kakatiting lamang ang sweldo at kulang ang insentibo. Patunay kasi ng mas mataas na budget sa militar ang pagiging kasunod lamang ng edukasyon bilang prayoridad ng ating estado.Subalit kung lahat ng Pilipino ay diplomatiko, edukado at may sapat na impormasyon para sa pakikitungo sa kapwa at pambansang pagkakaisa, hindi na kinakailangan pang magbarilan ng Pilipino sa kapwa Pilipino.Hindi na kailangang mag-aksaya ng gobyerno ng bala para patayin ang mga subersibong kababayan,.Hindi na kinakailangan pang magtungo sa ibang bansa para hanapin ang mabuting kapalaran,sa Pilipinas ay sapat ang trabaho para sa mga mamamayan nito.
Ang mga british dictionaries ay naghahayag na ang katumbas na kahulugan ng salitang Filipina ay Domestic Helper bunga na rin ng pagdami ng mga Pilipinang ini-export para sa dolyares. At isa ang kakulangan ng matinong edukasyon ang dahilan.
Wala sa ibang bansa ang laban para sa pag-unlad ng ating ekonomiya. Hindi ibang lahi ang magtatanggol sa ating sariling bayan.
Kung ang tayo ay aalis, kung ating ikahihiya ang ating lahi, kung ating isusuka ang ating kultura, sino pa ang matitira? Upang itaboy ang mga mapanirang kaugalian? Upang ipagtanggol ito sa mga mananakop na dayuhan? Upang pagyamanin ang kanyang ekonomiya, at kultura?Upang pangalagaan ang kalikasan?
Nasa ating kamay ang pag-asa. Kung lahat lamang ng Pilipino ay magkakaisa sa pagbuo ng matatag na pundasyon ng ating kalikasan, kultura at ekonomiya paniguradong hindi na kailangan pang mangibang bayan ng ibang Pilipino, ibuwis ang buhay para sa kakarampot na kita sa ibang bansa.
Ni Faith Elaine Pedroso
