Biyernes, Setyembre 30, 2011

Pilipino po

Ni Faith Elaine Pedroso
Ipinagmamalaki ko, Pilipino ako! ipinanganak at lumaki ako sapilipinas, isa rin ako sa mga naging saksi sa mga pinagdaanang kaginhawaan at kalungkutan ng ating bansang minamahal na kasaysayan na ngayon na atin ng ipamamana sa mga susunod na henerasyong parating. Pilipino ako, ipinagmamalaki ko!
Kilala ang mga pilipino sa pagiging masipag. kayod dito-kayod doon ang tema, yun bang hindi na ata alam ang salitang "pahinga". Walang sinasayang na pagkakataon ang mga pinoy kahit anong trabaho ay pinapasok kumita lamang ng salapi para sa kanilang pamilya, parang si Juan na walang kapaguran.
Isang magandang halimbawa na siguro ng katngiang ito ay ang masisipag nating mga kababayan na nangingibam bayan upang maghanap ng ikabubuhay ng kanilang pamilya, ang mga dakilang OFW Workers. Tinitiis nila ang malayo sa pamilya ng ilang araw, linggo, buwan at taon kumita lamang ng salapi para sa kanilang mga minamahal.
Sadyang ganoon nga lang talaga siguro ang mga Pinoy, mapagsakripisyo at matiisin. Lumaki rin naman kasi tayo sa isang pamilyang buo at matatag na patuloy pang ginagbayan ng ating mga simbahan. Sino nga ba naman ang hindi nakaaalam na isa rin sa katangian ng Pilipino ang pagiging maka-diyos. Punong-puno nga tayo ng iba’t-ibang paniniwala at mga sagradong dasal para sa ating Lumikha, iba-iba man ang ating relihiyon ay hindi maaalis sa atin ang pagiging relihiyoso.
Opo! Relihiyoso nga tayo at magalang pa, o san ka pa? Kung ikukumpara tayo sa kape ay maihahambing tayo sa “5 in 1” at kung sa ulam naman tayo ay pakbet. Muntik ko pang malimutan, isa rin pala ang mga Pilipino sa mga natatanging tao sa mundo na nabiyayaan ng husay pagdating sa pagluluto, mayabang man kung iisipin ngunit mahirap naming magsinungaling.
Maraming katangian ang Pinoy na dapat ipagmalaki, mga katangiang natatangi sa ibang Asyano maging sa iba pang tao sa mundo. Ipinagmamalaki kong ako’y isang Asyano lalo naman ang aking pagiging Pilipino!

Ako


Ni Faith Elaine Pedroso

Ako’y pilipino! Sa isip, sa salita at sa gawa
Buhay ko’y ilalaan para sayong kaligtasan
Hirap ay susuungin upang kaginhawaa’y iyong makamtan
Para sa dakila mong pangalan, dugo’y iaalay
Puso koy handang ibigay mabuhay ka lamang

Ika’y nakita kong lumuha at masaktan
Ilang ulit kang pinahirapan
Dinusta ang iyong pangalan
Pati ang pagkatao mo’y tinapak-tapakan

Paghihirap mo ma’y di nasaksihan
Pangako ko sayo, di kita iiwan
Ikay aking ipaglalaban!
Buhay ko’y itataya
Guminhawa ka lamang

Pilipino akong tunay sa puso, isip at sa gawa
Matapang na lalaban sa kahirapan at pagmamalabis
Itatayo ka sa pakatumba mula sa dusa
Ika’y ipagtatanggol sa mga dayuhang nang-aapi
Ipaglalaban ko ang iyong karangalan na dati’y sawi

Ipinagmamalaki kong ako’y isang Pilipino
Buo ang puso sa pagsubok, matatag na sasabay sa malakas na agos
Ikararangal ang lupang sinilangan
Iaangat ang iyong pangalan
Buong pusong isisigaw ko sa mundo na ako’y isang Pilipino

Magiliw si Juan

Ni Faith Elaine Pedroso

Ang mga Plipino ay kilala sa pagiging magiliw sa mga bisita,ito ang isa sa mga bagay na nagiging dahilan kung bakit ang ating bansa ay nagkakaroon ng tatak sa mga dayuhan. Ngunit, napapanatili pa ba natin ang ganitong kaugalian hanggang sa kasalukuyang panahon? Iniingatan pa ba natin ang kaugaliang pinaghirapang panatilihin ng ating ninuno?
Ang bansang Pilipinas ay hindi lamang kilala sa pagkakaroon ng mayamang kalikasan,kurakot na mga pinuno kundi pati na rin sa kung paano natin ituring ang mga dayuhan na bumibisita sa ating bansa. Ito ay dahilan ng pagsusumikap ng ating mga ninuno upang bumuo at magpanatili ng nasabing katangian. Pero ayon din sa aking karanasan, ang katangiang ito ay unti-unti nang nawawala at makikita na lamang sa mga nayon na hindi pa gaanong naaabot ng modernisasyon. Ang pagiging magiliw sa panauhin ay hindi lamang nagpapaganda ng ating imahe sa mga paauhin, napapatunayan din nito na tayo ay isang tunay na Pilipino. Noon, tuwing may dumarating na panauhin ay daig pa ng taong binisita ang nanalo sa isang patimpalak, pinaghahandaan nila ang pagdating ng mga bisita, nilalabas ang mga gamit na hindi naman ginagamit ng madalas gaya na lamang ng kumot, tuwalya at mga kasangkapan sa pagkain at tuwing may bisita bigla na lamang sumasarap ang mga pagkaing hinahain sa hapag kahit walang kapera-pera si Nanay. Ngunit ngayon, kapag may dumalaw sa iyong panauhin ay gustong -gusto na nila agad itong paalisin at kung minsan ay ni hindi man lamang nila maalok ang mga itong magmerienda.
Nagbago na talaga ang ugali ng mga Pilipino, may ilan man na hindi pa natatangay ng agos ng makabagong panahon ay alam ko na sa mga susunod pang mga dekada ay onti-onti na rin silang mahahawa ng isang sakit, sakit na pumapatay sa ating pagkatao at umuubos ng ating mga tradisyon, ito ay ang modenisasyon.
Ang pagiging modernisado ay hindi naman problema kung ito ay para sa ikauunlad ng sariling bansa, imbes na tanggapin natin ang modernisasyon sa negatibong paraan ay tanggapin natin ito bilang positibo at gamitin upang mas paunlarin pa an gating bansa at ang ating pagkatao. Gamitin natin ito upang maibalik ang kaugaliang ipinagmamalaki ng Pinoy. Pagyabungin natin ang ating pagka-Pilipino.

Huwebes, Setyembre 29, 2011

Isang Kalabaw ang Larawan ng Tunay na Pilipino

ni RACHELLE A. RANGASAJO


Ako’y isang kalabaw
Katulong ng magsasaka sa bukid niyang tanglaw
Tagapag-araro na’y nagbubungkal pa
Ng lupang kanyang pagtataniman
Nang malagyan naman ang tiyan at bulsang walang laman

Ako’y nga ay isang kalabaw
Sa tuwina’y bilad sa araw
Heto nga’t nangingitim na
At sa bahong taglay tila umaalingasaw
Ngunit hindi ito kalian man ang sa akin ay magpapasuko

Ako’y man ay isang kalabaw
Kay rami produktong maipagmamalaki
Ngunit serbisyo ko ang namumukod tangi
Sa sakahan nakayuko ko silang pagsisilbihan
Baligtarin man natin ang mundo sila pa rin itong makikinabang

Naisulat man sa isang kasabihang
Ako lamang daw ang siyang tumatanda
Iaalay ang buhay di para sa ’kin kundi kanila
Sa amo kong tanda ng pag-utos ay hampas
Titiisin ang sakit para sa kumakalam na sikmura

Kahirapan man ang tanda ng patuloy kong pag-usbong
Ako ang tutugon sa pangangailangan ng mga poon
Sa mga ito ako ang magbibigay tuon
Bigyan man nila ako ng matinding hamon
Sa paghihirap kong ito ako muling babangon

Ang mga Pilipino sa ABAKADA Nito

ni RACHELLE A. RANGASAJO


Ang mga Pilipino’y natatangi sa lahat
Balot man ng dugo ng mga dayuhan
Kahit pa sabihing alipin lang naman
Dala ang wika’y maroon maipagmamalaki
Ewan ko na nga lang bakit di natin masabi

Gamit ang wika’y makikilala mo ang tunay na Pilipino
Habang ang iba’y panggagaya ang alam
Itong mga Pilipino’y gumawa ng pagkakakilanlan
Lamang sa iba dahil may sariling wika
Malas nga lang ngayo’y ikinakahiya

Nakamit ang kalayaan mula sa mananakop
Ngawa ng paghihirap sa pagkakalugmok
Oras ng pagtigil sa pagdarahop
Pamahalaang bingi sa paghihimutok
Ramdam ng lahat at wika’y minsang nang naging sagot


Sapagkat ang wika di kalian man mawawala
Tangan ng lahat para makuha ang ninanasa
Ugali ng tao’y magmumula sa bibig, sa wikang lalabas at masasambit
Wari’y kawala ang pagtanggi at paglimot
Yaman na tangi’t maipagmamalaki, sana’y di lang ako kundi ng nakararami

Juan dela Cruz

Ni Jamaica V. Furaque

Magandang araw po.

Isang malaking karangalan po ang maging tagapagsalita sa araw na ito. Sadyang napakalawak po ng sakop ng paksang “Filipino identity”, kaya naman po nais kong ipabatid sa inyo na ang pokus lamang po ng papel na ito ay ang pagkilala kay Juan dela Cruz na simbolo ng mamamayang Pilipino.

Kung may Uncle Sam ang Amerika, mayroon naman Juan dela Cruz ang Pilipinas. Ang lalaking nakasalakot, nakabarong at nakatsinelas. Sigurado ako na lahat tayo’y kilala siya dahil madalas siyang bumida sa mga editoryal ng pahayagan, plakards ng mga aktibista, islogan ng mga politiko tuwing eleksyon at ng mga estudyante tuwing Buwan ng wika.

Subalit alam n’yo ba ang kasaysayan ni Juan dela Cruz? Narito ang maiksing pagtalakay sa kasaysayang ihahain ko sa inyo. Kasabay ng pananakop ng mga kastila ay ang pagbibigay ng mga pangalan sa mga Pilipino ng pangalang mula sa Biblia. Talamak ang pangalang Juan dela Cruz at napansin ito ni Robert McCulloch Dick, isang Scottish na mamamahayag sa Philippines Free Press. Napuna niya na ang karaniwang pangalan sa mga talaan ng korte at pulisya ay Juan dela Cruz, naging laman ng mga artikulo niya ang mga nagawang krimen ni Juan; kaya naman ikinabit na niya ang pangalang Juan dela Cruz bilang simbolo ng mamamayang Pilipino. Ibigsabihin, isinilang ang simbolo ng mamamayang Pilipinong Juan dela Cruz dahil sa pagiging kriminal nila.

Gayunpaman, sa paglipas ng panahon ay nabago ang pagkakakilanlan kay Juan. Napalitan na ang kanyang imahen at naging isang taong masayahin, dahil sa kabila ng maraming problema ay nagagawa pa ring ngumiti at tumawa. Patunay dito ang mga eksena sa balita na tuwing may nagaganap na sakuna, habang kinapapanayam ng mamamahayag ang isang biktima ay mapapansing ang mga tao sa likod niya ay ngiting-ngiting kumakaway pa at hindi alintana ang sakunang nangyari. Nakatatawa pero totoo. Naniniwala ako na tanda ito ng pagiging matatag at masayahin ng mga Pilipino.

Napalitan na rin ang pagkakakilanlan ni Juan ng isang taong magiliw sa bisita dahil sa pagiging maasikaso niya. Hindi na bago ang sitwasyon sa tahanan ng mga Pilipino na sa tuwing may darating na bisita ay labis ang pagsisilbing ginagawa nila. Nariyan ang ipaghahain nila sila ng pinakamasarap na pakaing mayroon sila, ipagtitimpla ng kung ano-anong inumin at handa ring ipagamit ang kanilang pinakamagandang higaan, unan at kumot maging komportable lang sila. Tanda na rin ito ng pagiging palakaibihan ni Juan. Kakaiba ang makitungo si Juan hindi ba?

Mula sa pagiging kriminal, ‘di na lingind sa ating nabago na ang pagkakakilanlan ni Juan sa pagiging masayahin, matatag at palakaibigan. Mula sa negatbong imahen napalitan na ito ng positibo. Umusbong na at nakilala na ang tunay na katangian ni Juan. Isinilang na ang bagong Juan dela Cruz.



ABF: Isang Pamilya

Ni Rodelyn A. Flores

Sanaysay na inaalay sa klase


Isa sa mga katangian nating mga Pilipino ang pagbuklod-buklod ng ating pamilya ika nga sa Ingles tayo’y “family oriented”. Ano nga ba ang pamilya? Pamilya bang maituturing ang ama, ina at anak o mga anak na nakatira sa isang bahay. Oo, sa konseptong iyon pero sa bahay na iyon kailangan na nanaig ang pagmamahalan sa bawat miyembro ng pamilya.

Kaming ABF ay maituturing na isang pamilya. Ang nagsisilbing naming tahanan ay ang sintang paaralan. Pamilyang maituturing dahil ang aming turingan ay kapatidan. Ang anumang problemang hinaharap ay hindi naming inilalabas sa apat na sulok n gaming silid, sama-sama naming iyong nilulutas. Kapag may problema kami’y nagdadamayan. Sa aming mga gawain iyon ay aming pinagtutulungan. Wari’y kami’y nagbabayanihan sa mga gawain na nakalatag sa amin. Iniintindi namin ang kahinaan o kakulangan ng isa dahil alam naming na lahat kami ay may kahinaan o kakulangan. Panatay - pantay ang tingin sa bawat isa.

Sa aming pagsasama, marami na kaming napagdaanan at marami na rin kaming napagsaluhan. Isa sa mga proyektong aming pinagsahan at pinagtulungan ay ang proyekto taon-taong n gaming tagapangulo ay ang SATULAWITAN. Sa paggawa naming ng proyektong ito mas lalong lumalim ang aming samahan. Ang lahat ay nagbuhos ng panahon at atensyon upang mapagtagumpyan naming ang aming proyekto. Tulong-tulong kami sa lahat ng gawain. Ang lahat ay nag-ambag ng lakas at talino. Syempre hindi naming iyon pagtatagumpayan kung wala ang aming mga guro na siyang nagsilbi naming magulang sa paaralan. Hindi lamang pang-akademiko ang kanilang itinuro sa amin. Hinuhubog din nila an gaming pagakatao gaya n gaming mga tunay na magulang. Sila ang gumabay at umalalay sa amin. Nagmamahalan at nagtutulungan ang bawat isa, yan ang ABF isang modelo ng pamilya.

Isang mahalagang sangkap ng lipunan ang pamilya. Ang pamilyang nagbubuklod-buklod at nagmamahalan ay siguradong nasa tuwid na landas. Hindi talaga matatawaran ang mga katangian nating mga Pilipino.

Ang salakot ni Juan

ni Jamaica V. Furaque


Ako ay hugis apa

Patusok ang aking gitna

Gawa ako sa rattan

at sa tambo naman kung minsan

... ako ang salakot ni Juan


Ipinantatakip ako sa ulo

Para proteksyunan ang aking amo

Laban sa matinding sikat ng araw

Na kayang sumunog ng balat nino man

... ako ang salakot ni Juan


Maging ang buhos ng ulan

Kaya ko ring labanan

Isuot mo lang ako

pagkabasa ay maiiwasan

... ako ang salakot ni Juan


Kung ikaw naman ay init na init

At 'di na kaya ang pawis na kay lagkit

Narito lang ako sa tabi-tabi

Handang paypayan ka sa bawat sandali

... ako ang salakot ni Juan


Tulad ni Juan

Na kayang kayang gawin kahit na ano

Kayang magtrabaho kahit saan

Kyang makipagkapwa kanino man

...ako ang kanyang salakot, ang salakot ni Juan

Paskong Pinoy

ni Jamaica V. Furaque

Tuwing araw ng pasko inaalala ng maraming bansa ang pagsilang ni Hesukristo, ang mesias, at kabilang ang Pilipinas sa mga bansang ito. Bilang isang kristiyanong bansa, labis ang pagpapahalaga ng mga Pilipino sa araw na ito. Kaya nga iba ang saya sa paskong Pinoy dahil labis ang paghahandang isinasagawa ng mga Pilipino dito.

Patunay dito ang kaugalian ng mga Pilipino na pagsapit pa lang ng Setyembre, ang una sa "Ber Months", ay sinisimulan na ang paglalagay ng mga makukulay na "Christmas decoration" sa kani-kaniyang tahanan. Mga parol na iba't iba ang hugis, kulay at laki. Nagkalat na rin ang mga nagtitinda ng nasabing dekorasyon at dagsa na rin ang mga mamimili nito. Maririnig na rin kahit saan ang mga awiting pampasko na nakapagpapangiti sa kahit na sino. At sa buwan ding ito sinisimulan ang "countdown" sa pasko.

Kaugalian na rin ng mga Pilipino na kapag sapit ng Disyembre 16 ay umpisa na ng simbang gabi. Siyam na araw gumigising nang maaga ang mga Pilipino, bata man o matanda para makapakinig ng salita ng Diyos. Ang sabi nila, maaari ka raw humuling kapag nabuo mo ang simbang gabi. Hindi mapagkakailang isa ito sa mga dahilan kung bakit pursigidong kinukumpleto ng karamihan higit ang kabataan ang simbang gabi, idagdag mo pa ang laganap na mga kakaning Pinoy higit sa lahat ang bibingka at puto-bumbong na gustong-gusto ng mga Pilipino.

Sa pagsapit rin ng Disyembre 16 nag-uumpisa na sa pagkanta ng mga "Christmas song" sa bawat bahay kapalit ng kahit magkanong halaga na kung tawagin ay "caroling". Karaniwang kabataan ang nagsasagawa nito. Nakatutuwa nga dahil makikita ang pagiging malikhain ng mga Pilipino dahil nakagagawa sila ng tambourine gamit lamang ang mga pinitpit na tansan at maiksing alambre. Nakagagawa rin sila ng tambol gamit ang lata ng gatas na binutasanat binalutang ng plastik. Gamit ang mga sariling gawang instrumentong ito nagagawa na nilang mangaroling nang masaya kahit saan.

At pagpatak ng Disyembre 25, alas-dose ng madaling araw, noche buena na. Nagsasalo-salo ang mga pamilyang Pilipino sa handaan. Maraming masasarap na pagkain ang nakahain. Naryan ang mga ninong at ninang na nagbibigay ng regalo sa mga inaanak nila at mga batang tuwang-tuwa na binubiksan ang mga regalong natanggap. Lahat masaya. Lahat nakangiti. Ramdam ang pagmamahalan at pagbibigayan na tunay na diwa ng pasko.

Handang gawin ng mga Pilipino ang kahit na ano maipagdiwang lang ang pasko. Minsan lang naman kasi sumapit ang araw na ito; at hindi lang naman ito simpleng araw, ito ay mahalagang araw dahil ginugunita dito ang pagsilang ni birheng Maria sa tagapagligtas, si Hesukristo.



Nang Mamatay ang Pilipinas

Ni Leonilyn C. Palaran

Namamatay ang Pilipinas sa tuwing hindi natin inaalagaan ang kanyang likas na yaman.

Namatay ang Pilipinas nang pinabayaan nating maka-apekto sa ating kaugalian ang masasamang katangian ng kultura ng mga mananakop na dayuhan.

Namatay ang Pilipinas nang kinukurakot ng mga pulitikong Pilipino ang edukasyon para sa bagong Kabataan.

Namatay ang Pilipinas nang ikahiya ito at ipinagsigawan sa buong mundo ang sirang katangian nito sa buong mundo ng mga taong inaruga at pinasilong nito.


Wala nang matitira sa Pilipinas higit pa kung wala na ito. Ngayon pa lamang ay ramdam na natin ang bagsik ng ganti ng inang kalikasan sa simpleng pagsikat ng araw ay maaari kang mag kakanser, sa simpleng pag-ulan ay bumabaha agad sa Metro Manila. Masagana sa Likas na yaman ang Pilipinas bago pa man dumating ang mga Espanyol sa Pilipinas ay hinangad na ng mga ito ang ating kalikasan sa paniniwalang dito nila matatagpuan ang Moluccas o ang lupain ng mga pampalasa upang maging rekado sa kanilang mga putahe. Noon ay itinuturing na mahal ang halaga ng mga pampalasa. Sa katunayan, dito sumikat si Peter Piper o Pierre Poivre na isang horticulturist.Sa paghahangad ni Peter Piper na maging mura para sa mga ordinaryong mamamayan ang pampalasa ay pinakyaw niya ang mga pampalasa sa mga pamilihan, pinalago sa kanyang halamanan at ipinamahagi sa mga mamamayan.

Gayun din, bago pa man dumating ang mga kastila ay nakikipagkalakal na ang ating mga ninuno ng perlas sa mga dayuhan mula sa katimugang bahagi ng ating bansa, ang Sulu. Naging tanyag ang Sulu sa mga mangangalakal mula sa Borneo, Kambodya, Tsina , Haba at Sumatra. Hindi ko nga rin akalain na ganito pala kayaman ang Pilipinas kung hindi lamang sa pagbabasa ko ng libro ng kasaysayan ni G. Teodoro A. Agoncillo. Nakakalula palang dati ay tinitingala tayo ng ibang bansa pagdating sa yamang mahuhugot natin mula sa ating mga lupain idagdag mo pa iyan ang Spratly’s group of isle. Kung sabagay, noong panahon ni Panguong Marcos ay nagkaroon din tayo ng masagananang ani ng mga bigas at ini-export pa natin sa bansang tulad ng Vietnam na kagagaling lang sa giyera. Bago pa man ito, sa Panahon ni presidente Diosdado Macapagal ay nagkaroon ng kakulangan sa ani ng bigas ngunit umangat ang ating bansa sa termino ni P.Marcos. Subalit kung titinignan mo ang kasalukuyang sitwasyon, bakit nagkaganoon? Tayo na ngayon ang nagpapa-import ng bigas dahil sa sinasabing kakulangan ng mga lupang sakahan, binhi, magasaka at pananalasa ng sama ng panahon. Tila ang bansa ng Vietnam na giniyera ng amerika 25 taon na kamakailan lamang ay higit na maunlad higit pa sa ating bansa na tila lalong nalulugmok sa dusa na ginyera 5 dekada na ang nakararaan. Tila mabagal ang pag-usad,subalit kung nakaya natin noon, bakit hindi natin gawing posible muli ngayon?
Idinadahilan ng ilan na mahirap na itong gawing makatotohanan sapagkat malupit na ang hagupit ng inang kalikasan. Paanong hindi lulupit, eh kung makaputol ng puno sa kagubatan at makapagmina ay walang habas ilegal, basta kumita lamang ng salapi, bahala na ang evacuation center kapag bumagyo kinabukasan. Kung magiging responsible lamang sana tayo sa ating kapaligiran, kung nagnanais tayong bumuti ang pamumuhay sa ating pamayanan, tayo’y magkakaisa sa muling pagbuhay sa namatay nitong kalikasan.
Wala nang natirang Pilipino sa Pilipinas. Ang iba ay umaalis, karamihan nama’y ikinahihiya ang lahing kanilang pinagtubuan. Hindi raw sila Pilipino at patuloy ang pagyakap sa kultura ng ibang bansa gayung sila ay ang inaayawan na nito. Narito sa Pilipinas ang giyera. Pilipino laban sa Pilipino, naguungasan, mga ipokrito, hindi patriotiko. Nawa’y mawala na sa Pilipinas ang mga Pilipino subalit hindi pagka-Pilipino ang tumubo sa kaisipan nang sa gayon ay hindi na nasasaktan ang bansang kanilang sinilangan .Sila ay yaong isinuka na ang kanilang nasyonalismo, naumay na sa sistemang papogian ng mga pulitiko at sawa na sa hatakan pababa ng kapwa nila Pilipino. Kung tayo-tayo mismo ang magsisiraan sa tuwing nakikita natin na umuunlad ang isa nating kababayan, bakit hindi natin asikasuhin ang ating sarili para tayo rin ay umunlad at ipagmalaki ng bansang Pilipinas?
Higit pa sa ating pamilya, ang bansang ito ang nag-aruga sa atin noong tayo ay musmos pa lamang. Kung wala ang mga mamamayan nito ay hindi maaaring maging buo ang ating pagkatao. Kung wala ang kalikasan nito ay mahihirapang tayong maghanap ng paghuhugutan ng makakain sa araw-araw nating mamuhay. Kung wala ang mga taong nagturo sa atin upang mabuhay ng mapayapa sa bansang ito ay hindi lalago ang ating kaisipan ukol sa mundo.

Subalit halos lahat ng bihasa sa iba’t ibang larangan ay nangingibang bansa kaya naman ang mga natitira ay yaong mga wala pang kasanayan at wala nang natira upang magturo sa kabataang dapat sanayin upang maging produktibong mamamayan. Walang masama sa paghahangad ng pansamantalang mangibang bayan. Aminin mo man o hindi, lahat tayo ay naghahangad na umunlad sa aspetong pinansyal para sa ating pamumuhay. Oo, may pag-asang umunlad dito sa Pilipinas subalit matatagalan lalo pa sa mga hindi gaanong mataas ang edukasyong nakamtan samantalang kung ikaw nga naman ay mangingibang bayan ay mas malaki ang sweldo kahit ikaw ay domestic helper lamang. Walang masama kung ikaw ay isang OFW na naghahangad ng pag-unlad para sa iyong pamilya ang mahalagang anggulo ng pangingibang bayan ay maiambag ng mga ito ang kanilang natutunan sa mga naging karanasan at pakikisalamuha mula sa ibang lahi. Maaaring makasagap tayo ng kultura ng ibang bansa. Ngnit wala namang masama kung makakuha man tayo ng kulura at kaugalian ng ibang lahi sa katunayan, maaaring sa panggagaya ay makabuo ng bagong malikhaing kultura. Subalit marapat pa rin nating alalahanin na higit na mahalaga ang pamantayan ng mga Pilipino para sa mabubuting kaugalian natin

Hindi lahat ng tao ay nabibigyan ng pagkakataon para sa isang matinong edukasyon. Sa ating bansa, ang edukasyon ay opurtunidad para sa may sapat na salapi, para sa may mga nakatayong paaralan sa kanilang pamayanan. Kung minsan, nakakainis ang sistema ng pagbibigay ng budget para sa edukasyon ng ating bansa. Isa sa matibay na patunay nito ay ang budget cut noong nakaraang taon kung saan higit na malaki ang halaga na nakukuha ng militar subalit kapag tinanong mo ang mga sundalo na ipinadadala sa mga liblib na lugar at nagbubuwis ng buhay ay kakatiting lamang ang sweldo at kulang ang insentibo. Patunay kasi ng mas mataas na budget sa militar ang pagiging kasunod lamang ng edukasyon bilang prayoridad ng ating estado.Subalit kung lahat ng Pilipino ay diplomatiko, edukado at may sapat na impormasyon para sa pakikitungo sa kapwa at pambansang pagkakaisa, hindi na kinakailangan pang magbarilan ng Pilipino sa kapwa Pilipino.Hindi na kailangang mag-aksaya ng gobyerno ng bala para patayin ang mga subersibong kababayan,.Hindi na kinakailangan pang magtungo sa ibang bansa para hanapin ang mabuting kapalaran,sa Pilipinas ay sapat ang trabaho para sa mga mamamayan nito.

Ang mga british dictionaries ay naghahayag na ang katumbas na kahulugan ng salitang Filipina ay Domestic Helper bunga na rin ng pagdami ng mga Pilipinang ini-export para sa dolyares. At isa ang kakulangan ng matinong edukasyon ang dahilan.
Wala sa ibang bansa ang laban para sa pag-unlad ng ating ekonomiya. Hindi ibang lahi ang magtatanggol sa ating sariling bayan.
Kung ang tayo ay aalis, kung ating ikahihiya ang ating lahi, kung ating isusuka ang ating kultura, sino pa ang matitira? Upang itaboy ang mga mapanirang kaugalian? Upang ipagtanggol ito sa mga mananakop na dayuhan? Upang pagyamanin ang kanyang ekonomiya, at kultura?Upang pangalagaan ang kalikasan?

Nasa ating kamay ang pag-asa. Kung lahat lamang ng Pilipino ay magkakaisa sa pagbuo ng matatag na pundasyon ng ating kalikasan, kultura at ekonomiya paniguradong hindi na kailangan pang mangibang bayan ng ibang Pilipino, ibuwis ang buhay para sa kakarampot na kita sa ibang bansa.

INDIO

Ni Leonilyn C. Palaran

Indio. Ito ang bansag ng mga kastila sa mga Pilipino. Sa kabila ng katotohanang nadatnan na nila na may sistema na ng pagbasa at pagsulat ang mga ito, hindi na nila tinantanan ang pagturing na tonto o tanga ang lahi ng mga mamamayan sa perlas ng silangan.


Ito lamang ang isang patunay ng pag-iral ng kaisipang etnosentrismo o pakiramdam na higit na mataas ang uri ng kanilang lahi higit pa sa kanilang kapwa tao.Hangga sa kasalukuyan , ito ay problema pa rin sa ating lipunan kahit pa wala na ang mga mananakop na dayuhan.Pagpapaunlad lamang ng sibilisasyon ang inihandog sa atin ng mga espanyol at hindi ang paghahasa sa kagalingan ng kasanayan at talino ng mga Pilipino kaya’t natin silang kuwestyunin na sino sila upang hamakin ang ating kakayahang pangakademiko at kapasidad ng ating utak?

Walang taong Bobo, sapagkat pantay-pantay tayong tinitignan ng Diyos mula sa langit. Iyan ang palaging naririnig ko sa aking ina sa tuwing nang-aapi ako noong ako ay bata pa. Hindi ko alam kung anung gatas ako ipinaglihi ng aking ina subalit ang sabi ng mga kapit bahay, sa aming magkakaptid ay ako ang pinakamagaling mang-alaska. Masama daw ang maging matapobre at maging mapang-api kaya naman dinisiplina ko na ang aking sarili sa murang edad pa lamang. Sabi kasi ni mommy, di raw ako pwedeng isali sa Miss Universe kung masama ang aking ugali, hindi daw kasi magandang tignan sa babae o kahit ano pa mang kasarian ang ugaling mapang-api. Pangit daw ang karakter na iyon kaya kahit gigil na gigil na ako sa kapit bahay naming baklang may ngusong pusit ay pinigil ko ang nagbabagang damdamin sa aking puso.

Subalit habang lumalawak ang aking mundong ginagalawan, lumalago ang aking kaisipan  ay napagtanto ko na may positibong epekto pala ang panghahamak ng tao. Sapagkat habang inaapi mo ang kakayahan ng isang tao ay natututo itong lumaban o di kaya’y higitan ang kagalingan sa larangang kanyang pinasukan. Ang panghahamak ang naging susi upang buksan ng mga ninuno nating Pilipino ang kanilang kaisipan na tayo ang higit na may karapatan sa yaman ng lupain na inaangkin lamang ng mga dayuhan.
 Ayaw kong sabihin na tuluyan ko nang natanggal sa aking sistema ang panghahamak ng kapwa dahil ito ay pagpapahayag ng aking pagpapakumbaba. Sapagkat ang pagpapakalat na ika’y mapagkumbaba ay pagmamayabang nang hindi mo nalalaman.

Sa malamang ay nasa isip ng mga mambabasa na ang aking paksa ay lumiliko na sa diskriminasyon ng lahi. Hindi po. Nais ko lamang po na suwetuhin ang bakekang na kaisipan ng ilang Pilipino na kung ipinanganak silang Bobo, mabubuhay silang Bobo, at mamamatay na ang tanging iniwan sa mundo ay ang mga resulta ng kanilang kabobohan habang sila ay nabubuhay pa.Na baguhin ang kaisipan ng buong mundo sa atin lalo pa sa larangan ng akademiko . Nais ko lamang pong ituwid ang tila nalihis na kaisipan ng ilang Pilipino at ng ilang mamamayan sa buong mundo ukol sa kakayahan at talino ng mga Pilipino. Na hindi mapupurol ang utak ng mga Pilipino at hindi kayang harangin ng balikong sistema  ng edukasyon sa ating pamahalaan ang kahanga-hangang kakayahan ng mga Pilipino.
Isa sa mga patunay nito ay ang pambansang bayani na si Dr. Jose Rizal. Ayon sa kanyang talambuhay makailang beses na ang paglahok niya sa timpalak sa paggawa ng sanaysay sa Unibersidad ng Sto.Tomas at hindi maikaila ang kanyang tagumpay sa mga ito. Ngunit dahil sa takot ng mga kastila na mapantayan ng isang Pilipino ang "talino ng kanilang angkan" ay naging matinik nyang kritiko ang mga mananakop na dayuhan .
Sa pamantasan ,nakakaasar ang papuri ng isang kamag-aral na  hindi ko matukoy kung papuri nga ba o pangungutya na  “ Ikaw na ang matalino” sapagkat hindi po ako matalino, hindi ko rin naman sinasabing bobo ako. Sapat lang. Normal lang ang kapasidad ng ulo ko tulad ng ibang kabataang idealistiko. Sa kabilang banda ng aking tainga ay bumubulong ang isang kaklase na “ kung hindi ka matalino, ano pa ako hindi ba? Batang dapat itapon sa Ilog pasig at ipakain sa mga mutated na Janitor fish?”

Bakit nga ba ganoon ang kanilang paniniwala? Na bobo sila?

Habang buhay na lang ba silang pupuri at mamimintas sa tuwing may may taong nagapahayag ng kanilang paniniwala at kaalaman? Kung minsan, naiisip ko na ganitong mga klaseng tao ang masarap hamakin, tusukin nang paulit ulit ang  mata ng karayom at baklasin nang isa-isa ang mga ngipin.  Hindi ba nila nakikita ang lawak ng mundong ating ginagalawan? Marami pang bagay ang dapt matuklasan, ano na lamang ang kanilang makikita kung pikit ang kanilang mata sa patuloy na pagsasabing bobo sila? Paano papasok ang mga pagkakataon sa buhay ung inaayawan nila dahil sa balikong pagiisip na Indio ang lahing pinagmulan nila?Ano ang silbi ng bangis ng kanilang ngipin kung hindi nila gagamitin ang bangis ng kanilang pagkatao upang matuklasan ang mga bagay na ito? Nawalan na ba sila ng pagasang mapansin  ang kanilang kakayahan?

Hindi Pilipino ang taong walang pagsusumikap at paniniwalang walang pag-asang matupad ang kanyang pangarap sa buhay. Sapagkat ang taong walang pag-asa sa buhay ay nagpapakamatay,nakalibing na sa ilalim ng lupa ,nabubulok kasama ang mga uod. 

Hindi sila mga Pilipino ,kundi mga Indio. Pinanatili ang paniniwalang sila ay mangmang at pinapatunayan sa mga mananakop na kastila na tama ang kanilang pagiisip na walang pinagbago ang mga Pilipino kahit pa wala na tayo sa ilalim ng kanlang imperyo.Tayo ay Pilipino, Hindi Indio, Hindi Indio ang mga Pilipino. Sa tingin ko, ang pagiging Indio ay nakadepende sa kawalan ng tiwala sa sariling kakayahan, pagsasara ng mata sa realidad  at kabagalan sa pagsusumikap sa buhay. Sapagkat ang isang Pilipino ay realistiko, mapagpunyagi at batid ang kanyang kahinaan at kalakasan. Hindi lamang yaong magbabantay lamang sa pagsusumikap ng iba at pag nagtagumpay na ay hihilahin pababa sa dati nitong kinasasadlakan.
Sapagkat ang isang Indio ay hindi alam ang kanyang karapatan bilang tao,naniniwalang mang mang at walang kakayahan dulot ng diktang etnosentrismo. Walang matibay na pundasyon ng pagkatao.Sapagakat ag isang taong mayroong matibay na pagkatao ay hindi nagpapaapekto sa mga taong hindi nakakatulong sa kanyang pag unlad.